Ngày càng có nhiều trẻ khi bước vào tuổi đi học gặp khó khăn về giao tiếp và ngôn ngữ. Điều cần thiết hỗ trợ cho những trẻ này không phải là chờ đến tuổi đi học mà cần hỗ trợ ngay trong những năm đầu đời. Nếu trước 3 tuổi, trẻ có khó khăn trong việc phát triển ngôn ngữ thì nguy cơ ảnh hưởng việc học về sau là 50%. Đến 6 tuổi, trẻ còn gặp khó khăn về ngôn ngữ thì nguy cơ ảnh hưởng đến việc học là 100%.
Tầm quan trọng của việc phát triển ngôn ngữ sớm
Kỹ năng sử dụng lời nói, ngôn ngữ và giao tiếp là chìa khóa vô cùng quan trọng trong sự phát triển toàn diện của trẻ. Trẻ có thể nói rõ ràng, nghe hiểu tốt, có khả năng diễn đạt ý tưởng để giao tiếp với mọi người là nền tảng cơ bản cho sự phát triển của trẻ. Nghiên cứu cho thấy rằng; khả năng về ngôn ngữ, giao tiếp và khả năng đọc viết ở tuổi bắt đầu đi học có mối tương quan theo tỷ lệ thuận với kết quả về sau ở trường học.
Kỹ năng sử dụng ngôn ngữ làm nền tảng cho nhiều lĩnh vực khác của trẻ bằng cách:
- Cung cấp nền tảng vững chắc cho các lĩnh vực học tập như; đọc và viết và cho phép truy cập vào toàn bộ chương trình học
- Hỗ trợ kỹ năng giao tiếp
- Thúc đẩy các kỹ năng xã hội và hình thành tình bạn
- Xây dựng sự tự tin và lòng tự trọng
- Hỗ trợ phát triển cảm xúc và hành vi
- Giúp trẻ hiểu biết về thế giới xung quanh.
Giao tiếp và ngôn ngữ trong những năm đầu đời
Giao tiếp và ngôn ngữ là một trong ba lĩnh vực chính trong những năm đầu đời của trẻ và liên quan đến việc tạo cơ hội cho trẻ em:
- Trải nghiệm một môi trường ngôn ngữ phong phú
- Phát triển sự tự tin và kỹ năng thể hiện bản thân của trẻ
- Nói và nghe trong nhiều tình huống.
Mỗi lĩnh vực chính được chia thành các mục tiêu học tập sớm và để giao tiếp, ngôn ngữ, những mục tiêu này như sau:
Lắng nghe và chú ý: trẻ em chú ý lắng nghe trong một loạt các tình huống. Trẻ lắng nghe các câu chuyện, dự đoán chính xác các sự kiện chính và phản hồi những gì trẻ nghe được bằng các nhận xét, câu hỏi hoặc hành động có liên quan. Trẻ chú ý đến những gì người khác nói và phản hồi một cách thích hợp, trong khi tham gia vào một hoạt động khác.
Hiểu biết: trẻ làm theo hướng dẫn liên quan đến một số ý tưởng hoặc hành động. Trẻ trả lời các câu hỏi "như thế nào" và "tại sao" về trải nghiệm của chúng và phản ứng với các câu chuyện hoặc sự kiện.
Nói: trẻ thể hiện bản thân một cách hiệu quả, thể hiện nhận thức về nhu cầu của người nghe. Chúng sử dụng các hình thức quá khứ, hiện tại và tương lai một cách chính xác khi nói về những điều đã xảy ra hoặc sắp xảy ra trong tương lai. Trẻ phát triển các câu chuyện và giải thích của riêng họ bằng cách kết nối các ý tưởng hoặc sự kiện.
Trẻ em phải đạt được những mục tiêu học tập ban đầu này vào cuối giai đoạn tiếp nhận khi chúng được 5 tuổi. Các nhà âm ngữ trị liệu, gia đình và trường học trong những năm đầu phải đảm bảo rằng trẻ đã được cung cấp các cơ hội và sự hỗ trợ để thực hiện các điều đó.
Cách hỗ trợ phát triển ngôn ngữ
Không bao giờ là quá sớm để bắt đầu khuyến khích phát triển ngôn ngữ. Cha mẹ và các chuyên viên hỗ trợ ngôn ngữ trong những năm đầu nên cho trẻ em cơ hội nghe nói thông qua các cuộc trò chuyện hàng ngày và các hoạt động thực tế.
Trẻ em thường học tốt nhất bằng cách quan sát và sao chép hành vi của người lớn, vì vậy những năm đầu chuyên viên hỗ trợ ngôn ngữ nên làm mẫu cho các kỹ năng nói và ngôn ngữ tốt bất cứ khi nào có thể. Thực hành tốt bao gồm:
- Thu hút sự chú ý của trẻ và giao tiếp bằng mắt (cúi xuống vừa tầm của trẻ nếu cần)
- Nói rõ ràng và bình tĩnh
- Sử dụng ngôn ngữ đơn giản, phù hợp với lứa tuổi
- Lặp lại hoặc làm mẫu những gì trẻ đã nói
- Lặp lại các câu cho trẻ, mở rộng những gì trẻ đã nói
- Mô tả và bình luận về những gì đang xảy ra và những gì trẻ em đang làm
- Lắng nghe cẩn thận khi trẻ nói và kiên nhẫn để trẻ có nhiều thời gian phản hồi và tìm ra lời nói của mình
- Sử dụng tất cả các giác quan
- Sử dụng cử chỉ, giọng nói và nét mặt
- Sử dụng cách đặt câu hỏi hiệu quả nhưng cẩn thận không đặt câu hỏi quá nhiều đối với trẻ em hoặc sử dụng câu hỏi đóng.
Chuyên viên hỗ trợ ngôn ngữ những năm đầu tiên cần cung cấp kinh nghiệm và cơ hội để trẻ nhỏ phát triển kỹ năng nói và ngôn ngữ của chúng. Các hoạt động kích thích bao gồm:
- Đọc sách mỗi ngày và trò chuyện với trẻ về các câu chuyện, nhân vật và hình ảnh minh họa - những cuốn sách có nhịp điệu và vần điệu đặc biệt hiệu quả với trẻ nhỏ
- Chỉ và cho biết khi nào trẻ có thể mang đồ chơi hoặc đồ vật khác từ nhà vào và nói về chúng
- Vòng tròn thời gian mang lại cho trẻ cơ hội tốt để thực hành các kỹ năng nghe và nói của chúng
- Hát các bài hát, bài hát thiếu nhi và bài hát ru
- Trò chơi mô tả và đoán
- Trò chơi đóng vai
- Sử dụng con rối
- Sử dụng công nghệ như micrô, bộ đàm và máy ghi video
- Mang đến những trải nghiệm cuộc sống thực tế cả trong và ngoài trường
Lời nói, ngôn ngữ và nhu cầu giao tiếp
Cứ 10 trẻ thì có 1 trẻ có nhu cầu hỗ trợ về lời nói, ngôn ngữ và giao tiếp, điều quan trọng là các chuyên viên hỗ trợ ngôn ngữ những năm đầu tiên phải xác định được khi nào trẻ có thể gặp khó khăn. Chuyên viên hỗ trợ ngôn ngữ trong những năm đầu cần được đào tạo đầy đủ và hiểu cách hỗ trợ trẻ em, giới thiệu đến các chuyên gia ngôn ngữ khi cần thiết.
Trẻ có khó khăn ngôn ngữ có thể gặp khó khăn trong việc nói trôi chảy, hình thành âm thanh và từ ngữ, hình thành câu, hiểu những gì người khác nói và sử dụng ngôn ngữ trong xã hội. Khó khăn về ngôn ngữ có thể ảnh hưởng đến việc học và tiếp cận chương trình học của trẻ em và có thể ảnh hưởng đến sự phát triển cảm xúc, dẫn đến khó khăn về hành vi và các vấn đề kết bạn.
Nghiên cứu cho thấy rằng can thiệp sớm có thể giúp trẻ tránh được khoảng cách về trình độ học tập sau này ngày càng lớn và nếu không có sự hỗ trợ thích hợp, trẻ có khó kan8 về ngôn ngữ có thể dai dẳng với các tác động trên diện rộng và thường làm giảm cơ hội trong cuộc sống. Do đó, điều cần thiết là các học viên trong những năm đầu phải xác định bất kỳ mối quan tâm nào và làm việc với cha mẹ để giúp trẻ em có được mức hỗ trợ phù hợp.
Tác giả: Nhóm Âm ngữ trị liệu trung tâm Sống Trẻ
….…………………………………………………………..
Phụ huynh cần tìm kiếm chương trình Âm ngữ trị liệu cho bé. Liên hệ với chúng tôi để được giúp đỡ
